Sidereus nuncius : magna, longeque admirabilia spectacula pandens, suspiciendaq́ue proponens vnicuique, praesertim verò philosophis, atq́[ue] astronomis, quae à Galileo Galileo ... perspicilli nuper à se reperti beneficio sunt obseruata in lunae facie, fixis innumeris, lacteo circulo, stellis nebulosis, apprime verò in quatuor planetis circa Iouis stellam disparibus interuallis, atque periodis, celeritate mirabili circumuolutis; quos, nemini in hanc vsque diem cognitos, nouissimè author depraehendit primus; atque Medicea sidera nuncupandos decreuit

,r>^

The Dibner Library

ofthe History of
Science and Technology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

HERBERT McLEAN EVANS

HERAL.D Cf bv.

M

BURNDY
LIBRARY

CUrurtd in lf4i

GIFT OF

BERN Dibner

SlDEREVS

N V N C I V S

MAGNA, LONGEQVE ADMIRABILIA

Spectacula pandens , fufpiciendaque proponens

vnicuique, pra?fertim vero

PH I L0S0PH1S , at% ASTRONOMlS,qti&*

GALILEOGALILEO

PATRITIO FLORENTINO

Patauini Gymnafij Publico Mathematico

PERSPICILLI

^uper afe reperti beneficiofunt obferuata in LVN^AL FiACIE, FIXIS Jlv^

NFMEILISy LUCTEO CIRCVLO, STELLl S T^EBFLOSIS,

^ipprime verb in

QJV ATVOR PLANETIS

Circa IOVIS Stellam difparibus interuallis, atque periodis, celcri.

tate mirabili circumuolutis; quos , nemimin hancvfque

diein cognitos, nouiffime Author depr#-

hendit primus°, atque

MEDICEA SIDERA

NVNCVPANDOS DECREVIT.

V t N ET 1 1 S , ApudrhomamB aglio num. M D C X .
Superiotfim Petmtjj* , C trmlegie.

IQoy

SERENISSIMO

COSMO MEDICES II.

MAGNO H-ETRVRLE

DVCI II II-

l$&clarumfane> atquehumanitatis
plenum eommfutt mflitutum > qui
excellentium wirtute yirorum tes
practare gefias ab inuidia tutari ->
eorumque immortalitate dignano-
^m\PA ah obliuione ^ atcmeinterim
windicare tonati funt. Htnc ad rnemoriam poflerita-
tis prodtta ImagineS) Vel marmore infculpta , nsetex
&re fiffia j hinc pofitx dtatu<e tam pedejires > quarru
equejiresj hinc Cotumnamm^ atque l?yramidum,Vt in-
quit illefumftm ad Sydera duMi$ hinc denique ^vrbes
&dtficat£> eorumque wfignita nomimbus > quos grata
pojieritas &ternitati commendandos exifiimaun # Eiuf-
modi efi enim humana mentis conditio j vt nifi ajfiduis
rerum fmulacns m eam extrinfecus trmmpentibus
putfetury omnisex itia recordatw facile effluat.

ZJerum atij firmiora^ac diuturniora fjfettantes>&ter~
num fummorum virorum pr&conium non fhxts,ac me->

*A z tallis

taltis tfed&lufarumcujlodid > &inconupth littera*
rum monumentis confiecrarunt • oAt quid ego ifia cow~
memoro fquafi njero humanafolertia his contenta re*
gionihus y vlterius progredi non fit aufia $ attamen lon-
gius illa pro[f)iciens> cum optinie i?2telligerei omnia hu-
manamonumenta ^vi^ tempefiate, ac ^vetufiatetandem
interire^ incorruptiora Signa excopitauit> in qua Tem*
pus edax> atque iuuidiofa Vttufiasnullumfibi ius vin-*
dicarct. In Coelum itaque mgrans^clartffimorum Sy-
derum notis >fempiterws illis Orbibus eorum nomma
confignauit i quiob egregia y ac prope diuina fiacinora
digm habiti fiunt> quinjna cum*A(lris auo fempiter*
ziofruerentur. Jjhiam ob rem non prius louis * <3iar~
tis >£Mercurij > Herculis > c&terommque heroum>quo-
rum nominibus StelU appelianwr >fiama obficurabi*
tur, quam ipfiorum Syderum fplendor extinguatur*
Hoc autem human£ fagacitatis inuentum cum primis
nobile, ac mirandum multorum iam fkculorum inter*
nallo exoleuitj prifcis heroibus lucidas illas fiedes 00
cupantibus y acfuo quafiiure tenentibus: in quorum
catumfiuftra pietas ^Augufti lulium C&fiarem coapta*
re conata efi: nam cumStellamfuo tempore exortam*
ex ijs> quas Gr&ci Cometas > noHri Crinitas ^vocant^
lulmm Sydusnuncupari voluiffet^breui illaeuaneficens^
tanta cufiditatis fpem defafit. Atqui longe njerio-
ra $ ac feliciora jTrinceps Seremjfime, C$lfitudinitu&
pojjumus augurari i nam <vix dum in terris immorta-
lia ammi tui decora fulgere c£perunt> ckm in Ccelis lu~
cidaSyderafe fe offerunt; qu& tanquam tingutfpra^

DSf

fiantifsimas wirtutes tuas inomne tempus Uquantuti
ac ceiebrent . Bn igitur quatuor Sydera tuo mclyto no-
mini referuata^nequeilia de gregario 3 ac minus inft-
gni inerrantium numero 3 fed ex iiluflri <-vagantium
ordine 3 qu£ quidem difparibus interfe motibus cir-
cumlouis Stellam caterarum nobiltffimam 3 tanquam
ecrmana eius pregenies> curfusfuos , orbesque confi-
ciunt celeritate mirabdi interea dum njnanimi con-
cordia circa mundi centrum 3 circa Solem nempe ip-
fum 3 omnia fimui duodecimo quoque anno magnas
conuolutiones abfoluunt . ZJt autem inclito Ceifitudi-
nis tu£ nomini pr<z cateris nouos hofce 'P/anetas ■ de-
ftinarem, ipfemet Syderum Opifex perfpicuis argumen
tis me admonere n/ifus efl . Etenim quemadmodum
h<e SteiU tamquam loue dignaproles nunquam abil-
lius iatere, mfi exiguo intemallo difcedunts tta quis
iqnorat clementiam 3 animi manfuetudinem , morum
fuauitatem 3 regij fanguinis fpiendorem 3 in aclioni-
bus maieflatem, authoritatis 3 O* Imperij in alios
ampiitndinem 3 qua quidem omnia in tua Qelfitudine
fibi domictltum 3 acfedem collocarunt , quis inquam
ienorat hacomnia ex benigniffimo louis Afiro 3 fecun-
dum Deum omnium bonorum fontem,emanare ? lup-
pfter, Iuppiter inquam 3 a primo Celfitudinis tu£ ortu
turbidos Hori^ontis vapores iam tranfgreffus medmmcfi
celi cardinem occupans -.Orientalemque angulum fua
IZegia iiluftrans 3 feeliciffimum partuex fubiimi Uio tro
no profpexit 3 omnemqifpIendorem> atq^ amplitudinem
fuam in purifftmum aerem profudit, yt njniuerfam

illam

UUm wim , dcpctefiatem tentrum corpufculum ^vna
cum animo nobilioribus ornammtis iam a Deo decora-
to 3 primofpmtu hauriret . Verum quid ego probabi-
libusrvtor argumentationibus 3 cum idneeejfaria pro-
pemodum ratione concludere , ac demonfirare queam f
rPlacuitDeo Optimo Maximo 3 Vra Seremjfmis pa-
rentibus tuis non indignus exiftmarer 3 qmCelfitudi-
m tu& in tradendis Mathematicis difaplinis operam
mauarem 3 quod quidem prxfihi quatuor fuperioribus
annis proxime elapfis , eo anni tcmpore , quoafeuerio-
ribus ftudij* ocium ejfe confueuit. ^uo circa cum rni-
hi diuinitus plane contigerit 3 vt Celfitndini tu« infer-
uirem 3 atque ideo incredibilis Clementta- , acbenigni-
tatis tuafradios propius exceperim; quid mirum fi ani-
musmeus adeo incaluit 3 n/t mhil aliud propemodum
dies 3 noSiesque meditetur \ 3 quamnjt ego 3 qui nonfo-
lum animo > fed etiam ipjo ortu 3 *c naturafib tucu
dominatione fum 9 tua glorix cupidijjimus 3 &* quam
gratiffmus ergate efe cognofcar / Quxmm itafint,
cum te Aujpice CQSME SereniJJime 3 has Stellas
Juperioribus Afironomis omnibus incognitas explora-
uenm 3 opt<mo iure eassAuguftiffmo Trofapi* tuano-
mine wfign.re decreui . Quodfi illas primus indaga-
ui , quis me iure reprxhendat , fi ijfdem quoque nomen
imfofuero 3 ac MEDICAEA STDERA appel-
iarotjpcransfore, njttantum dignitatis ex hac appel-
lattone ijs Sydenbus acctdat 3 quantum alia cateris
Heroibus attuierunt . V%am yt taceam de Serenijfmis
tuis tftlaioribus , quorum gloriam Jempiternam om-

mum

4

rimmhiftoriarummonumwta teftantitr , fola tua >-vir-

tus y Maxime Heros , illis sAftris impertiri poteft no-
rninis immortalitatem. Cui enim dubium ejje poteft ,
quin quamtui exfeSiationem falicifsimis Imperij Au-
Jpicijs concitafti, quamuis fummam y eam nonfolum
JuBineas , ac tuearis , rverum etiam longo interuallo
fuperaturus fis ? vt cumaliostui fimiles nyiceris , te-
cum mbilominus ipfe certes, tn, tcipfi > )f tc • magnitudi*.
ne tua in dies maior euadas .

Sufcipe itaque Clementifsime Trinceps hanc tibi ab
*Afiris referuatam gemiliciamgloriam, e> illis diuinis
bonis , quae non tam a Stellis, quam a Stellamm Opi-
jice , ac Moderatore ^Deo tibi deferuntur 3 quam diu*
tifsime fruere.

DatumPatauij q.Idus Martp &i DC X*

Celfitudinis tua

*Addi5lifsimus SeruUs

(^alileus (jaliieus»

Gli Eccellentitfimi Signori Capi dell' Ecc. Ccnf deX
infrafcritti, hauuia fede dalli Sig.RefoimatoridtlStudio
diPadouaper relatione dellidueaqueftodeputati, cioe
dal Reuer.P.lnquifitor,& dalCirc:Secretario del Senato
Gio.Marauiglia,con giuramento,come nel libro Intitola-
to SYDEREVS N VNCI VS, &c. di D Ga-
lileo Galilei non fi troua alcuna cofa contraria allaSanta
Fede Cattolica,Prencipi,&buoni collumi,& cheedegno
diStampa,cGnf edonoliceny.a, che pofli efler ftampato in
queftaCitta.

Datum Die primo Martij 1 6 1 o.

D.M.Ant.Valareffo ^-

D.Nicolo Bon C Capi deirEcc, Conf. de' X.

D.LunardoMarcdloS,

Ifluitrlflimi Confilij X.Secretarius
Bartholomeus Cominus .

itfio. adiS.Marzo. RegifUnlibroacarte 39.

loan.BaptiftaBreatto oE
Con,Blafph.Coad.

ASTRONOMICVS

N V N C I V S

OB SERV ATIONES RECENS HABITAS

Noui P^r^icillihenefcioinLunafacie^Lacl^o circuU

Stellis^ nehulofts 9 innumeris fixis^ necmn in

quatuor Planetis
M E D 1 C E A < S Y D E R A
wuncugatis > nunquam conJpeUis adhuc continens^
atque deciarans*

A GN A &quidem m hac exigua
trad:atione fingulis de Natura
fpeculantibus infpieienda, coft-
templandaquepropono . Magna*
inquam> turn ob rei ipfius pra?-
ftantiam, tum ob inauditampef
aeuum noukatem ■> tuni edani
propcer Organum, cuius bene~
ficio eadem fenfui noftro obuiam fefe fecerunt *

Magnum fane eft fupra numerofam Inerrantium
Stellarum multitudinem^ qo«e naturali facultate ift
hunc vfque diem confj^ici pctuerunt, alias innume-
ras fuperaddere,o€uliique palam exponere, antehac
confpeto nunquam^ &qu# veteres, ac notas plus-
quam fupra decuphm multiplicitatem fuperent*

Pukherrimum., atque vifu iocundiiTimumeft^ Lu-
nare corpus per fex denas fere terreftres diametros
a nobis rcmotuuij tam expropinquointueri^ ac ft

B per

OBSERVAT. SIDEREAE
per duas tantum eafdem dimenfiones diftaret; aded
vt eiufdem Luna? diameter vicibus quafiterdenis,fu-
perficies verd noningentis, folidum autem corpus
vicibus proxime viginti feptem milllbus maius appa-
reac, quamdum libera tantumaciefpe<5ratur:exquo
deinde fenfata certitudine quifpiamintelligat ,Lunam
fuperficie leni ? & perpoiita nequaquam efle indutam,
fedafpera, & ina?quali; ac veluti ipfiusmet Telluris
facies ingentibus tumoribus 3 profundis lacunis, at-
que anfra&ibus vndiquaque confertam exiftere.

Altercationes infuper de Galaxya, feu de La<5teo

circulo fubftuliffe, eiufque effentiam fenfui,nedum

imelle<5lui manifeftaffe , parui momentiexiftimandum

minime videtur ;infuperque fubftantiam Stellaru,quas

Nebulofas hucvfque Aftronomorum quiiibet appella-

uit digito demonftrare, longeque aiiam effe quam cre-

ditum ha&enus eft, iocundum erit, atqueperpulcrum.

Verum, quod omnem admirationem longe fupe^

rat, quodve ad Monitos faciendos cun&os Aftro-

nomos, atque Phiiofophos nos apprime impulit, il-

lud eft , quod fcilicet Quatuor Erraticas Stellas nemi"

ni eorum, qui ante nos, cognitas, aut obferuatas ad-

inuenimus , qua? circa Stellam quandam infignem e

numerocognitarum, inftar Veneris, atque Mereuri)

circa Solem, fuas habent periodos, eamque modd

pra?eunt,modd fubfequuntur,nunquam extracertos

fimites ab illa digredientes . Qu*e omnia ope Perfpi-

cilli a me excogitati diuina prius iliuminante gratia*

paucis abhinc diebus reperta, atque obferuata fue-

runt.

Alia fortepraftantiora, vela rae,vel ab alijs !n«.
dies adinuenientur confimilis Organi beneficio, cuius
formam* & apparatura* necnoa illius excogitandi oc-

afionera

RECENS HABITAE. #

cafionem prius breuitercommemorabojdeindehabi.
tarum a me Obferuationum hiftoriam recenfebo .

ME N S I B V S abhinc dece fere rumor ad aures
noftrasincrepuit, fuiffe aquodamBelga Per-
fpicillum elaboratum, cuius beneficio obie&a vifibi-
lia, licetaboculoinfpicientislonge diffita>velutipro-
pinqua diftin&e cernebantur j ac huius profe<5to ad-
mirabilis effe&us »nonnulke experientia? circumfere-
bantur, quibus fidem alij pra?bebant, negabant aiij.
Idem paucos poft dies mihi per literas a nobili Gallo
Tacobo Badouere exLutetia confirmatum eft> quod
tandem in caufa fuit, vt ad rationes inquirendas*
necnon media excogitanda^per qua? ad confimilisOr-
gani inuentionem deuenirem^me totum conuerterem;
quam paulopoft do&rina? de Refra&ionibus innixus
affequutus fum ; ac tubum primo plumbeum mihi pa-
raui > in cuius extremitatibus vitrea duo Perfpicilla >
anibo ex altera parte plana , ex altera vero vnum fph#e-
rice conuexum > akerum vero cauum aptaui 5 oculum
deinde ad cauum admouens obie&a fatis magna^ &
propinqtia intuicus fumj triplo enim viciniora^ no-
nuplo vero maiora apparebant^quam dum folanatu-
rali acie fpe&arenttjr. Alium poftmodum exa&iorem
mihi elaboraui > qui obie&aplufquam fexageties ma-
iora repndentabat . Tandem laborinullo, nullifque
fumptibus parcens, eoi me deuentum eft 3 vt Orga-
num mihi conftruxerim adeoexcellens 3 vt res perip-
fumvifa? millies fere maiores appareant,ac plufquam
in terdecupla rationeviciniores^quam finaturalitan-
tum facultate fpe&entur. Huius inftrumenti quot»
quantaque fint commoda tam in re terreftri, quam in
Marittima omnino fuperuacaneum foret enumerare.
Sed miffis terrenis, ad Coeleftium fpeculationes me
contuli; ac Lunam prius tam ex propinquo fum in-

B 2 tukus*

OBSERVAT. 5IDEREAE
tuitus^acfi vix per duas Telluris dkmetros abeflef.
Poft hancStellastum frxas^ turii vagas incredibili a-
nimi iocunditate fa?pius obferuaui ; cumque harunat
maximam frequentiam videtem, de ratione qua illa-
rum interftitia dimetiri poffem excogitare C£pi> ac
demumreperi. Qua de re (ingulos praemoniios efle
decet, qui ad huiufcemodi obferuationes accedere
volunt * Primo enim neceftarium eft 5 vt fibi Peripicil-
lum parent exa&iflimum, quod obieda peliucida^
diftin&a^ & nulla caJigine obduvia repra?fentet; ea-
demquead minus fecundum quatercentupiarn ratio-
raemmultiplicet; tunc eniui ilia bisdecuplo viciniora
commopftrabit; nifienim tale fueiit Inftrumentum*
ea omnia^ qua? a nobis confpe&a fim-t in c^lis > qua?ve
infra enumerabuntur> intiieri tentabitur fruftra. Vt
autera de muluplkatione inftrumenti quilibet paruo
riegotio cenior reddatur 3 circulos binos, aut quadra-
tabina cartaceacontornabit , quorum alterum qua-
tercenties akcro maius exiftat id autem erit tunccii
maioris, diatneter^ad diametrura alteiiusiongitudine
fuerit vigecupla; dcinde fuperEcies ambas in eodem
pariete inftxas ftmul a longe fpedabk^ minore qui-
deraaltero oculo ad Perfpicilluot admoto* maiorem
Yero altero; oculo. libero;, commode enim id fieri li-
cet vno eodemque tempore oculis ambobus adaper-
tis; tuncenim ftguras ambx eiufdem appaiebuntma-
gnitudinis 5 ft Qrganum lecendum optatam propor-
tionem obied-4 mukipiicauerk^ Conftmili parato lix-
ftru.raen£o."y de ratione diftantiai um dimetkndarurti
inquirendum erk ; quodtaIiartiikk> aflequeinur * Sk
mim y facilioris iiitelligentKT gratia , Tubus a B C TX
Oculus mfpiuentis efto E.radi|^ dum nuik in-Tub<&
adeftent Perfpiciila ad obieLlum FG. fecundum Ii-
aea& .re&a& E C F. £D G* £errexitu%ied appoftcis Per~

RECENS HABITAE. 7

fpicillis ferantur fecundum Jineas refra&as E C H.
EDI. coar&antur enim , & qui prius liberi ad FG.
Okeclura dirigebantur , partera tantummodo HI. cd-

pramendent: accepta deinderationediftamia?EH.ad
lineanaHi. per tabulam iinuura reperietur quantitas
anguliinoculo ex obiedo H I. conftituti , quem mi-
nuta qu a*damtantum continerecomperiemus. Quod
fi Spccilio C D.bracteas y alias maioribus 5 alias verd mi
noribus perforatas foraminibus aptauerimus, modo
hane modo illam prout opus fuerit fuperimponentes,
angulos alios } atque alios pluribusj paucioribufque
minutis fubtendentes pro libito conftituemus, quoru
©peStellarum intercapedines per aliquot minuta ad-
inuicem diffitatum 3 citra vnius, aut alterius minu-
ti peccatum coramode dimetiri poterimus. Hxc ta-
men fic ieuiter tetigiffe, & quali primoribus libafle
labi js in pra?fentiarum fit fatis } per aliam enira oceafio
nera abfolutam huius Qrgani theoriam in medium pro-
feremus. Nunc obferuationes a nobis duobus proxi*
meelapfismenfibus habitasrecenfeamus 3 admagnaru
|>rofe<fld contemplationura exordia omnes vera? Philo-
Ibphiai cupidos conuocantes.

De iaeie autem Lume a qua? ad aipe&um noftruni

vergts

OBSERVAT. SIDEREAE
vergit primo loco dicamus, quamfacilioris intelJigcn-
tiae gratia induas partes diftinguo, alteram nempc
dariorem , obfcuriorem alteram : clarior videtur totum
Emifphaerium ambire, atque perfundcre ; obfcurior
vero veluti nubesqua?dam faeiem ipfam inficit, macu-
lofamque redditj ifte autem macula? fubofcura, &
fatis ampla? vnicuique funt obuia? , illafque auium om-
ne confpexit; quapropter magnas, feu antiquas eas
appellabimus, ad differentiam aliarum macularumam-
piitudine minorum , at frequentia ita confitarum , vt
totam Lunarem fuperficiem , pra^fertim vero lucidio-
rem partem eonfpergant; hae vero a nemine antenos
obferuatae fueruntj ex ipfarum autem faepius iteratis
infpe&ionibus, in eam dedu&i fumus fententiam , vt
certd intelligamus, Luna? fiiperficiem, non perpoli-
tam , arquabjlem , exa&iffima;que fpha>ricitatis exiftere,
vt magna Philofophorum coors de ipfa, deque reliquis
corporibus eoekftibus opinata eft , fed contra inajqua*
-lem , afperam , cauitatibus , tumoribufque confertam ,
non feeus,aeipfiusmet Telluris facies,qu£emontium
iugisjvalliumque profunditatibus hincindediftingui-
tur. Apparefatias verd ex quibus ha?c colligere licuit
ciufmodifunt,

Quarta aut quinta poft coniunclionem die, cum
fplendidis Luna fefe iiobis cornibus offert , iam
terminus , partem obfcuram a luminofa diuidens,
non ajquabiliter fecundum oualem Iineam extendi-
tur, veluti in fblido perfecte fpha?rico accideret ,-
fed inajquabili , afpera , & admodum finuofa linea
•defignatur, veluri appofita figurarepra?fentat. com-
piures enim veluti excrefcentia? Jueida? vitra lucis te-
nebrarumque eonfinia ifa partem , obfcuram exten-
duntur , & contra tenebricofa?' particula? intra s Iumen
ingrediuntur . -Quinimo , & magna nigricantium ma-

cularum

RECENS HABITAE. g

cularum exiguarum copia 3 omnino a tenebrofa parte
feparatarum , totam fere plagam iam Solislumineper*
fufam vndiquaque confpergit, iila faltem excepta par*
te qu^ magftis y & antiquis maculis eft affe&a . Adno-
tauimus autem^mododi&as exiguas maculas in hoc
femper,& bmnes coriucnire, vt partem habeant ni-
gricantem locum Solis refpicientem; exaduerfoautem
Solis lucidioribus terminis , quafi candentibus iugis co
ronentur. At confimilem p^nitus aipe&uni habemus
inTerracirca Solis exortum, dumvalles nondumlu-
mine perfufas^ montes vero illas ex aduerfo Solis.cir-
cundantesiam iam fplendore fulgentes intuemur: &q
veiuti terreftrium cauitatum vmbrae Sole fubiimiora
petente immimuuntur^ ita & Lunares iftse macula^
crefcente parte luminofa tcnebras amittunt •

OBSERVAT. SIDEREAE

Verumnon modo tenebrarum & luminis confinia
m Luna inasqualia 3 ac finuofa cernuntur, fed, quod
maiorem infert admirationem , permulta? apparent
lucidie cufpides intra tenebrofam Luna? partem om«
nino ab illuminata plaga diuifie , & auulfa?, ab eaque
non per exiguam intercapedinem difTita?, qu# paula-
tim aliqua interie&a mora magnitudine^ & lumine
augentur,- poft vero fecundam horam 3 aut tertiam $
reliqu#partilucid#3& amplioriiam fa&a? iunguntur,-
interim tamen ali*e, atque alia? hincinde quafi puliu-
lantes intra tenebrofam partemaccenduntur^ augen-
tw y acdemum eidemluminofa* fuperficiei magis ad-
huc extenfe 3 eopulantur . Huius exemplum eadem fi-
gura nobis exibet • At non ne in terris ante Solis exor
tum ^vmbraadhuc planities occupante, altiffimorum
cacuminamontiumSolarihusradijs illuftrantur^ non-
ne exiguo interie&o tempore ampliatur lumen dum
media^Sdargiores eorundemmontium partes illumi-
nanturjac tandem ortoiam Sole planicierum, &col*
lium illurmnationes iunguntur ? Huiufmodi autem
cminentiarum 3 & cauitaturri difcriminain Luna longe
lateque terreftrem afperitatem fuperare videntur, vc
infra.demonftrabimus. Interim filentio minimeinuol-
uam quid animaduerfione dignum a me obferuatum

dlimLuna ad pflfii^ai qu^drararam properaret 3 CUIUS

etiam imaginem eadem fuprapofita delineatio pra?fe-
fert i ingens enim finus tenebrofus in- partem Jumtno-
fam fubit , verfus inferius cornu locatus ; quem quide
finumcumdiutius obferuaflem 3 totumque obfcurum
vidifiem, tandem poft dm$ fere horas pauldinfra me-
dium cauitatis vertex quidam limiinofusexurgereca>
pit > hic vero paulatim crefcens trigonam figuramprac
£eferebat 3 eratque omnino adhuc aluminofa facie re-
uulfus 5 acfeparatus j moxcirca ilium tresalia?cufpides

'exiguas

RECENS HABfTAE* 9

«xigua? Iucere ca?perunt j donec , Luna iam occafuni
verfus tendente, trigona illa figura extenfa, & am-
plior iam fa&a cum reliqua luminofa parte netftebatur,
ac inftar ingentis promontorij , a tribus iam comme-
moratis iucidis verticibus adhuc obfeflfa, in tenebro-
funifinum erumpebat. ln extremis quoque cornibus
tam fuperiori,quam inferiori fplendida qua?dampun
Cta, &omnino a reliquo lumine difiun&a emerge-
bantj veluti in eadem figuradepK5lum cernitur .Erat-
que magna obfcurarum macularura visin vtroque cor
nu,maxime autem in inferiori j quarum maiores, &
obfcuriores apparent , qua?termino lncis,&tenebra-
rum viciniores funt,- remotiores xero obfcur^ minus,
acmagisdiluta?. Sempertamen, vtfupraquoqueme-
minimus , nigricans ipfius macula? pars irradiationis
Solarislocuin refpicit, fplendidiorverd limbusnigri-
cantem maculam in parte Spli auerfa, & Luna? tene-
brofam plagam refpidente , circundat . Ha?c Lunaris
fuperficies, qua maculis» inftar Pauonis cauda ceru-
leis oculis, diftinguitur, vitreis illis vafculis redditur
confimilis, qua; adhuc calentia in frigidam immiffi»
perfraclam , vndofamq; fuperficiem acquirunt,ex quo
£ vuIgoGlacialesCiatinuncunpantur. Verummagnse
eiufdem Luna^macuk confimili modo interrupta?, at-
que lacunis, &eminentijs conferta?minimecernuturi
fed magis a?quabiles , & vniformesj fblummodo enim
clarioribusnonnullis areolis hae illac fcatent; adeovt
fi quisveterem Pythagoreorum fententiam exfufdtare
velit, Lunam fcilicetefrequafiTellurem alteram, eius
pars lucidior terrenam fuperficiem , obfcurior vero
aqueam magis congrue repraefentet : mihi autem du.
bium fuitnunquam,Terreftris globia longe confpe-
&i,atquearadijsSolaribusperfufi, terream fuperficie
clariorem,obfcuriQremverd aqueam kk in confpe-

' C &ura

OBSERVAT. SIDERBAB
dhimdaturam. Deprefliores infuper in Lunacernun-
tur raagn^ niacul# 5 quam clariores plag# j in illa enim
tam crefcente, quaiii decrefcente femper in lucis tene-
brarumque confiaio 3 prominente hincindecircaipfas
magnas macuks conterminipartislucidiorissveluti in
defcribendis figuris obferuauimus ; neque depreffiores
tantummodo funt di&arum macularum terminij fed
aequabiliores , nec rugis,aut afperitatibus intcrrupth
Lucidior vero pars maxime prope maculas eminet i a-
deo vt> & ante quadraturam primam > & in ipfa fermc
fecunda circa maeulam quandam * fuperiorem » borea-
lemnempeLung plagam occupantem valde attollan-
tur tam fuprailiara,quam infra ingentes quaeda emi^
nenti* ^veluti appofita? prafeferunt^delineationes.

Hax

&ECENS HA&J3UUK

.<*

**

^

- Ha?c eadem micula ante fecundam quadraturam
nigrioribua qi»;t H fjauiterminis circumuallataconfpi»
cirur > qui tanquam altiffima^mootium iuga ex parte
Soliauerfa obfcuriores apparent, qua vero Sofem re-
fpiciuntluddioresextantj cuius oppoiitum in cauita-
tibusaccidit, quarum pars Soli auerfa fplendens ap-
paret , obfcura vero , ac vmbrofa, qua? ex parteSoIis
fita eft . Imminuta deinde luminofa fuperfidej cum
primum tota ferme qicta macula tenebris eftobdu&a,
clariora motiumdorfa eminenter tenebras fcandunt»
Hanc dupliccra apparentiam fequentes figurai coia«
moftrant.

C %

Vnum

RECENS HABITAE. ii

Vnumquoque obliuioni minimetradam^quodfio
nifi aliquacum admiratione adnotaui : medium qua-
flLun^ locum a cauitate quadam occupatum cffere-
liquisomnibus maiori^ac figura perfe&a? rotunditatis;
hanc prope quadraturas ambas confpexi eahdemque
infecundis fupra pofitis figuris quantumlicuitimita-
tus fum. Eundem quo ad obumbrationem , & iilu-
minationem facit afpe&um^ac faceret in terris regio
confimilisBoemia^y firnontibus altiffimis, inque pe-
riphaeriam perfe<5H circuli difpofitis occluderetur vn-
dique : in Luna enim adeo elatis iugis vallatur 3 vt ex-
trema hora tenebroffe Luna? parti contermina Solis
lumine perfufafpe&etur, priufquam lucisvmbraque
terminusad mediam ipfius figura? diametrum pertin-
gat . De more autem reliquarum macularum^vmbro-
fa illius pars Solem refpicit , luminofa vero verfus te-
nebrasLuna* conftituitur ; quod tertio libenter obfer-
uandum admoneo^ tanquam firmiifimum argumen-
tum, afperkatum , in^qualitatumque per totam Lu-
nx clariorem plagam difperfarum ,• quarum quidem
macularum femper nigriores funtill^ 3 qua? confinio
luminis* & tenebrarum contermin*e funtiremotiores
vero tum minores^tum obfcura*minus apparent 3 ita
vt tandem eum Luna in oppofitione totum impleue-
rit orbem, raodieo 3 admodumque tenui difcnmine*
cauitatum opacitas ab eaiinentiaruni candore difcre-

Hoec quse recenfuimus in clarioribus Lun# regfo-
fiibus obferuantur y verum in magnis raaculis talis no
confpicitur lacunarum x eminentiarumcjue differentia \
qualem neceffario conftituere cogimur in parte lucidio
ri , obmutationem figurarum ex alia , atque alia illu-
minatione radiorum Solis * prout multiplici pofitu,.
Lunam reipiciti atin magais maculisexiftunt quideni

areola^

OBSERVAT. SIBEREAE

areoIa^nonnulJ^rubobfcuriores velutiin figurisadno*
tauimus, attamen ifia? eundem femper faciunt afpe-
dum 3 neque intenditur earum opacitas* aut remitti-
tur, fcd exiguo admodum difcrimine paululum ob-
jcuriores modo apparent > modo vero clariores^fima-
gis ,aut minus obliqui in easradij Solares incidantj
iunguntur praterea cum proximis macularum parti-
bus leni quadamcopula>confinia miTccntesyaccon-
fundentcs ; iecus veroin maculis accidit fplendidiore
Lunx fuperficiem occupantibus > quafi enimabrupt*
rupesafperis, & angulatis fcopulis confita*, vmbraru^
luminumque rudibus difcriminibus ad Jineam difter-
minantur. Spe&antur infuper intra eafdem magnas
maculas areola* qua*damalia? clariores,imononnulI«
lucidiffima?: verum &t harum^ & obicuriorumidemfem
per eft afpe&us , nulla 3 aut figurarum , aut Iucis > aut
opacitatis mutatioj adeo vt compertum , indubita*
tumque fit^apparere illas ob veram partium diflimila-
ritatem, non autem obinaequalitates tantuminfigu-
ris earundem partium, vmbrasex varijs Solis illumi-
najionibus diuerfimode mouentibusj quod bene eon-
tingitde maculis alijs minoribus clariorem Lunarpar-
tem occupantibusilndies enim permutantur, augen-
tur>imminuuntur 3 abolentur;quippequ2e ab vmbris
iantum eminentiarumortumducunr.

Verum magna hic dubitatione complures affici fen-
tio,adeoque grauidifficultateoccupari^ vt iam-expii-
catam 3 & tot apparentijs confirmatam condufionem
JB dubium reuocaie cogantur . Si enim pars illaLu*
naris fuperficiei , qua? fplendidiusSolaresradios retor*
quet 3 anfra&ibus > tumoribus fcilicet , & lacunis innu-
m-ris cft repleta; cur iri crefcenti Luna extrtma cir*
cumferentia, qua: occafum verfus fpe&at, in decre-
fcemi verd altera femidrcumferentia orientalis , ac in

plenilu-

RECENS HABITAE. ti

plenilufiio totaperipha^ria non iniequabilis, afpera > &
finuofa , veriim exa&e rotunda 5 & circinata^nuilifque
tumoribus 5 aut cauitatibus corrofaconfpiciturfatque
ex eo maxime, quia totus integer limbus ex clariori
Lun£ fubftantia conftat, quam tuberofam, lacuno-
famque totam effe diximus; magnarum enirn macu-
larumnulla ad extremum vfque perimetrurn exporri-
gitur^ fed omnesprocui ab orbita aggregata? cernun-
tur. Huius apparentia* anfamtam grauiter dubitan.
di prabentis, duplicem caufam,ac proindeduplicem
dubitationis folutionem in medium affero . Primo e-
nimjfi tumores, & cauitates in corpore Lunari fe-
cundum vnicam tantum circuli periph^riam, emif»
ph^rium nobisconfpicuum terminantem, protende-»
renturj tunc poffet quidem, imodeberet Luna fub
fpecie quafi dentata? rota? fck nobis oftendere, tu-
berofb nempe , ac finuofo ambitu terminataj at fi non
vaa tantum eminentiarum feries, iuxta vnicam folum-
modo circumferentiam difpofitarum, fed permulti
montium ordines cum fuis lacunis,& anfra<ftibus cir-
ca extremum Luna? ambitum coordinati fuerint,ijq;
non modo in emifphaerioapparente, fed in auerfo etia
(prope tamen emifphgriorum finitorem) tuncoculus
a ionge profpiciens eminentiarum cauitatumque di-
fcrimina depr&hendere minime poteritj intercapedi-
nes enim montium in eodem cireulo, feu in eadem
ferie difpoficbrum , obie&u aliarum eminentiarum in
ahjs^ atque afijs ordinibus conftitutarum, occultantur;
idque maxime > fi oculus afpicientis in eademre&a cu
di&arum eminentiarumverticibus fueritlocatus. Sic
in terra multorum , ac frequentium montium iuga fe-
cundum planam fuperficiem difpofita apparent^fi pro-
fpiciensproculfuerit ,& in pari altitudine conftitutus.
Sic eftuofi pelagi fubiimes vndarum vertices fecun Jura

idcoi

OBSEftVATlONES SIDEREAE
idem planura videntur extenfi, quamuisinter flu<5tu$
maxima voraginum,& lacuciarum fitfrequentia,adco-
que profundarum , vt fublimium nauigiorum non mo-
,db carina?, verum etiam puppes,mali, ac vela inter
illasabfcondantur . Quia igiturin ipfi Luna,& circa
eius perimetrum multiplex efteminentiarum,&caui-
tatum coordinatio,& oculuse longinquo fpe&ansin
eodem fere plano cumverticibus illarum locatur jne-
mini mirum effe debet quod radio viforio illos abra-
denti,fecunduma?quabilemlineam, minimeque an-
fra&uofamfefeofferant. Huic rationi altera fuhne&i
poteft, quodnempecircaLunarecorpuseft,veluti cir
ca Terram , orbis quidam denfioris fubftantia; reliquo
anere, quiSolis irradiationem coneipere,atquerefle-
clere valet , quamuis tanta non fit opacitate prseditus,
vtvifui(pra?fertimdum illuminatusnon fuerit) tran-
fitum inibere valeat . Orbis ifta? a radijs Solaribus illu-
minatus, Lunarecorpus fub maioris fphcere Ipeciem
reddit , reprafentatque : effetque potisaciera noftram
terminare quominus ad Luna? foliditatem pertinge»
ret, fi crafllties eius foret profundiorj atqueprofun-
dior quidemeft circaLuna? periphajriam, profundior
inquam non abfoiute , fed ad radios noftros, oblique
illura fccantes , relatus ; ac proinde vifum noftrum ini-
berepoteft,ac prasfertimluminofus exiftens, Lunfque
peripheriam Soli expofitamobtegere.Quod clarius in
appofita figura intelligitaijin qua Lunare corpus ABG

RECENS HABITAE. 13

ab orbe vaporofo circundatur DEG. Oculus verd
cx F. ad partesintcr-raedias Luna^ vt ad A. pertin-
git pervapores D A. minuspYofundos-j afc veirfus ex-
tremam horam, profundiorum copia vaporum *E B.
afpeftuin noftrum fuo termino praecludit . Signurn
huius eft, quod pars Lun& luminc perfufa amplio-
ris circumferentiae apparet > quam reliquu-m orbis
tencbrofi : atque hanceandemcaufamquifpiamfor-
te rationabilem exiftimabit,cur maioresLunasmacu-
If nulla cxpartead extremumvfque.ambitum proten-
<li conipiciantur., cumtamen opinabile fit nonnullas
etiamcircaillum reperirij inconfpicuas*tameneffecrc-
dibile videturex co, quod fub profundiori, ac luci-
diori vaporum copia abfcondantur .

Effe igitur clariorem Luna? fuperficiem tumoribus,
atquelacunisvndiquaque confperfam, exiamexplica-
tisapparitionibusfatis apcrtum cffc reor; fupercft vt
de illorum magnitudinibus dicamus 3 demonftrantes
Tcrreftrcs afperkates lunaribus efle longe minores :
minoresmquam etiamabfoluteloquendo, nonautem
m ratione tantum ad fuorumgloborum magnitudines;
idqucfic manifefte declaratur*

Cum fepius arae obicruatumfitinalijsatquealijs
Luna? ad Solem conftitutionibus vertices nonniSllos
intra tcnebrofam Luna? partem* licet a termino lu-
cis fatis remotos, lumine perfufosapparere ; confe-
rcnseorum diftantiamad intcgramLunae diametrum,
cognoui interftitium hoc vigefimam interdum dia-
metri partem fupcrare . Quo fumptoj intelligatur
Lunaris globus^ cuiusmaximuscirculus CAF. cen«
trum verd E. Dimetiens. CF. qui ad terra» dia-
metrum eft vt duo, ad feptem; cumque terreftris
diameter 5 fccundum exacftiores obferuationes niil-
liaria Italica 7000. contineaurit CF. 2000. CE.

LO

_ v OBSERVAT. SIDEREAE

vcrd iooo. parsautem vigefima totius. C F. milia-

ria ioo. Sitmodo CF. Dimetiens circuli maximi.

luminofam Luna? partemab obfcura diuidentis ( ob
maximamenim elongationem Solis a Luna hic circu-
lus a maximo fenfibiliter non differt ) ac fecundum vi-
geiimamilliuspartem diftet A. a piin&o . C. & pro-
trahatur femidiameter E A.quiextenfusoccuirat cum
contingente G. C. D. ( quaeradium illummantem re-
pfifentat j in pun&o D. erit igitur arcus C A. feu re-
tfaCD. ioo.qualiuniCE. eft iooo. & aggregatum
quadratorum D C. C E. ioioooo. cui quadratum
DE.aqualeeftrtota igitur ED. eritplusquam 1004.
& AD. plusquam ^.qualium C E. fuh 1000. Sub-
limitas igitur-AD. in Luna, quarvertice quempiam:
advfqueSoIis radium GCD. elatu,& atermino C.
perdiibirJamCD.remotUj defignat, eminentior eft

milia-

REGEKS HABiTAE. 14

riiiiiaribus Italicis^. vcrum in Tellure nulli cxtant mon.
tes,quivixadvniusmiliarij akitudinem perpendicu-
larem accedant ; manifeftum igitur reJinquitur .> Luna-
res eminentiasterreftribus efle fublimiores.
1 Lubethoc loco alterius cuiufdam Lunaris appari*
tionisadmiratione digmecauiam afiignare, qux iicet
anobis nonrecens^ fedmultis abhincanntsobferuata
fit 3 nonnullifque familiaribusamicis, & difcipulis o-
ftenfa, explicata, atque per caufam dedarata; quia
tamen eiusobferuatioPerfpieilli opefaciliorredditur,
atque euidentior > non ineongrue hoe in Ioco reponen
darn efle duxi.jidque etiam tum maxime , vt cognatio,-
atque fimilitudo inter Lunam, atque Tellurem cla-
riusappareat.

Dum Luna tum ante 3 tum etlam poft coniundione
non procol a So!e rcperitur, non modo ipfius globus ex
partequa lucentibus cornibus exornatur vifui noftro
fpe&andumfefe offert, verurnetiam tenuis .quaedamr
fublueens peripha?ria, tenebrofie partis, Solinempe
auerfae orbitam delineare 3 atqueab ipftus a?theris oh~
fcuriori canipo fciungere videtur. Verum fi exadio-
ri infpe&ione rem confideremus 3 videbimus non tm~
tum extremum tenebrofe partislimbum incerta qua-
dam ciaritate lucentem y fed integram Luna? fackm>
illain nempe, quse Solis fulgoremnondum fentit 3 lu : -
mine quodam , nec exiguo 3 albicare ; apparet tameti
primo intuitu fubtiiis tantummodo circumferentia
lucens^ propter obfcuriores cceli partes fibi conter-
minasj reliqua veid fuperficies obfcuriore contra vi-
detur 5 ob fulgentium cornuum aciem nofiram ob-
tenebrantium conta&um . Verum 3 fiqu-is talem fibi
eligat litum, vt atedo, vel camino 3 aut alkfuo alio
obice inter vifum 3 & Lunam ( fed procul ab-oculo
pofito) coniua ipfa lucentia occultentur, parsvero

D 2 xeliqua

OBSERVAT. SIDERE.AE :...,,; /^
reliqua Lunaris globi afpediui noftro expofita reliji-
quatur, tuncluce non exigua hanc qu.oque : Lutia?pJa-
gam y licct Solari lurmne deftitutiam fpkndere depra?-
hendet,idque potiifimuni, fi iam no#urnusorror ob
folis.ab.fentiam increuerit; in campo eniim obfcuriq-
ri eadenilux clarior apparet. Compertum infupereii,
hanc fecundam (vtita dicam) Luna*cladtatem raa~
ioremefle quoipfa minus a SoIediftiterit>pereIonga-
tionem enim ab eo remittitur magis, magisque , aded
vtpoft primam quadraturam, & ante fecundam, de-
bilis, &admodum incerta comperiatur, licet in oI>
fcuriori coelo Ipe&etur ; cum tamen in fextiii, & mi-
nori elongatione, quamuis inter crepufcula niirura
immodum fulgeat : iulgeat inquam adeo , vt ope exa-
£ki PerfpiciJlimagn^macuI^ inipfadiftinguantur.Hic
mirabilis fulgor non modicam philofophantibusintu-
lit admirationero,- pro cuius caula afferenda alij alia
in mcditim protulerunt . Quidam enim propriura efte,
2c naturalem ipfiusmet Luiue fpkndorem dixerunt *
ali; a Venere illi efleimpertitum ahj a Stellis $mni«
btis y alij a Sole /qui radijs fuis profundam Luna* foli-
ditatem permeet. Vertim huiufcemodi prolata exi-
guolabore coarguuntur , ac falfitatis euincuntur. Si
cnim aut propriunieflet, auta Stellis collatum eiuf-
raodi lumen^illud maximeinEdypfibus retineret 5 o-
ftcnderetque, cum in obfcuriflimo coelo dcftituatur.;
quodtamen aduerfatur experientia?: fulgorenim qui
in deliquijs apparet in Luna longe minor eft , fubru^
ftis 3 ac quafi aeneus \ hic vero clarior* & candidiorj eft
infuperille mutabilis 3 ac loco mobiiis; vagatur enirn
per Luna? faciem , adeo vt pars illa y qua? peripha;riae
circiili vmbr* terreftris propinquior eft, clarior re-
. liq.ua ver.o oblcurior femper fpe&etur; ex qu.o omni
procixldubio id accidere intelligimus > ex radiorum So-

iarium

RECENS HABITAE ?j

lariuth vicinitate tangentiutn crafliorem quandam regio-
nem,qu3eLunam orbiculariter ambit,exquo cota&u Au
rora quaedam in uicinas Luna? plagas effunditur , no fecus
acin terristummane,tum vefpericrepufculinum fpargi-
tur lumen ,• qua de re fufius in libro de Siftemate mundi
pertra&abimus.Afferereautem a Venere impertitam eiuf
modi lucem puerile adeo eft,vt refponfione fit indignum;
quisenim adeoinfciuserit,vtnonintelligat,circa coniun
clionem,&intrafcxtilem afpe<5h"i,partem Luna?,Soli auer-
fam vt a Venerefpe&etur omnino effeimpofEbile/' Eflc au
tem ex Sole,qui fuo lumine profundam Lun<? foliditatem
penetrct,atque perfundat,pariter eft inopinabileinunqua
enim imminueretur,cum femper emifpha?rium Lun* a So
le fit illuftratum, tempore Lunarium Eclypfium excepto :
diminuitur tamen dum Lunaad quadraturam properat,&
omnino et hebetatur,dum quadratum fuperaueric . Cum
itaque eiufmodi fecundarius fulgor,nec Lun*e fit congent
tus,atque proprius,nec a Stellis vllis,nec a Sole mutuatus,
cumq,- iam in Mundi vaftitate corpus aliud fupet fit nullii,
nifi folaTellus; quid quafo opinandum ? quid proferen-
dum?nunquidaTerraipfumLunarecorpus,autquidpia
aliud opacum , atque tenebrofum lumineperfundi? quid
mirum ? maxime : a?qua grataque permutatione rependic
Tellusparem illuminationem ipfi Luna?, qualem & ipfaa
Luna in profundioribus noclis tenebris toto fere tempo-
rerecipit. Rem darius aperiamus . Lunainconiun&io-
nibus,cum medium interSoiem &Terram obtinetlocu,
Solaribusradijsin fuperiori fuoemilphaerioTerreauerfo
perfunditurj emifpharium vero inferius, quo Terram
afpicit tenebiiseft obduclumjnullatenusigiturterreftre
fuperficiemilluftrat. Lunapaulatim a Soledigreffa iam
iamaliqua ex parte in emifpha?rio inferioti ad nos ver-
gente illuminatur, albicantia cornua,fubtilia tamen ad
nos conuertit ; & ieuiter Terram illuftrat: crefcit in Luna

D 3 iam

OBSER?AT. SIDEIEAE

iam adquadraturam aeeedente Solaris illuminatid; *i«-

geturin terris eius luminis reflexio ; exrenditur adhut

fuprafemreireulum fplendor inLuna; & noftra* elariores

eff ulgcnt no&es ; tandern integer Luna? vultus 3 quo ter-

ramafpicit , ab oppofito Soie elariffimis fulgoribus irra-

diatursenitet longelateque terreftris fuperficies Lvtnz*

tl fplendore perfufa; poftmodum decrefcens Lunadebi-

lioresadnosradios emittitj debilius illuminatur terras

Lunaadconiun&ionem properat, atra nox Terramoc-

cupat . Tal* kacjue periodo alternis vicibus Lunaris f u$-

gormenftruasiiluminationes clariores modo^ debiliores

alias nobis largitur ; verum aequa lance beneficium a Tel-

tureeompenfatur. Dumenim LunafubSoIe circa con*

iun&ionesreperitur , fuperfkiem terreftris emifpherij S®

liexpofiti^ viiiidisque radi/s illuftrati integram relpicit \ m

reflexumque abipfalumen concipitrac proinde ex taii

reflexione inferius emifphaerium Lun^licet SoJari Iif-

mlnt deftitutum , non modiee lucens apparet . Eadeiii

Lunaper quadranteift a Scieremota, dimidium tantum;

terreftris emifpha*ri j illuminatum confpkit , feilicet ocei*

duum^ akera enim medietas oriental is no&e obtenebra^

tur: ergo &ipfa Luna fplendide minus aTerra illuftra-

, tur^ eiufve proinde lux illa feeundaria exilior nobisap-

§>aret. Quod fi Lunam in oppofitione ad Solem eonfti-

tuas: fpe&abit ipfaemifphamum ktermediasTeHunsom

f&ino tenebrofum 3 obfcuraque no£e perfufum ; fiigitur

cclyptica fuerit taiis oppofitio , nullam prorfus illumina-

tionem recipiet Luna, Solari fimul , ae tentftri irradia-

tione deftituta. Inalijs^atquealijs adTerram>&adSo«-

lem habitudinibus maius, minusve a terreftri reflexio-

aerecipitlumen, prout maiorem , aut minorem terre-

fiiis emifpharrij illuminati partem jpe&aueriti is enim

inter duos hofcc Globosferuatur tenor^vtquibustem-

f oiibus maximc i Luna Uluiimur lelius* ijfdem mi«

jau&

HECENS HABITAE 16

iius vice verfa aTerra illuminetur Luna 3 &econtra.
Atqueha*c pauca dehacrein prgfentiloco di&afuf-
ficiant,fufius enim in noftro Syftemate Mundi; vbi
complurimis & rationibus, & experimentis validiffi-
ma Solaris luminis e Terra reflexio oftenditur illis,
qui eam a Stellarum corea arcendam efle ia&itant,
ex eo potiifimuin , quod a motu *&i lumine fitva-
cua: vagam enim iJIam^ ac Lunam fpiendorefupe-
rantem, non autem fordium, mundanarumque fe-
cumfentinam, effe demonftrabimus, &naturalibus
quoquerationibus fexcentis confirmabimus*

Diximushucufque de Obferuationibus circaLuna-
re corpus habitis 5 nuncdeStellis fixisea qua?a&enus
a nobis infpe&a fuerunt breukerin medium adfera*
hius. Ac primo illud animaduerfione dignum eft r
quod fcilicet Steltetam Ex&, quamerrabunda^ dum
adhibito Perfpicilfo fpe&antur, nequaquam magni-
tudineaugeri videnturiuxta proportionem eandem»
fecundum quam obie&a reliqua, & ipfamet quoquc
Luna, acquirunt incrcmenta : verum inStellis talis
au&io longe minor apparet : adeo vt Perfpiciilum,
quod reliqua obie&a fecundum centuplam, gratia e*
xempli rationem multiplkare potens erit, vix feeun-
dumquadruplam^autquintuplam Stcilas multiplices
reddere credas ; ratio autem huius eft^quod fcilicet
Aftradum libera, ac naturali oculorum acie fpe&an-»
tur 3 non fecundum fuam fimplicem, nudamque 5 vt
itadicam, magnitudinem fefenobis offerunt ? fedfuU
goribus quibufdam irradiata , roicantibusque radijs
crinita* idquepotiflimum^cum iam increuerit nox; ex
quo loiige maiores videntur , quam fi afcitijs Miis cri-
nibuseflenr exuta t angulus enim viforius non a pri-
«narioStellas corpufculo, feda late circumfafo fplefi*-
dpre tcrmiiiatur* Hoc apertitoe inteiligas iicet ex

OBSERVAT. SIDEREAE
co, quod Stell» in Solis occafu inter primacrepu-
fcuiaemergentes, tametfi primse fuerint magnitudi*
nis , exiguajadmodum apparent; & Venus ipfa fi quan
do circa meridiem fe nobis in confpe&um dederit,
adeoexilis cernitur, vtvixStellularamagnitudinisvl-
tima?a?quarevideatur. Secus in alijsobiecl:is,&inip»
famet Luna contingit , qua? fiue in meridiana iuce, fi-
ueinter profundiores tenebras fpe<5tetur,eiufdemfem
per moiis apparet . intonfa igitur in medijs tenebris
Jpectantur Aftra , crines tamen illorum diurna lux ab*
radere poteft iatnon luxifta tantum, fed tenuis quo-
que nubecula, quadnter Sydus, & oculumafpicicntis
interponatur; idem qnoque praftant nigra velamina ,
ac vitra colorata , quorum obie&u , atque interpofitio-
necircumfufifulgoresStellasdeferunt. Hocidem pa-
riter efficit Pcrfpicillum, prius enim adfcititios,acciden-
talesque aStellis fulgores adimit , illarum inde globu-
los fimplices (fi tamen figurafuerintglobofa) augct,
atqueadeofecundum minorem multiplicitatemadau-
clavidenturrStellula enim quinta^ aut fexta? magnitu-
dinisper Perfpicillum vifa, tanquammagnitudinis pri-
m^reprafentatur.

Adnotatione quoque dignura videtur effe difcri-
men inter Planetarum,atque fixarum Stellarum afpe-
clus: Planeta? enim globulos fuos exacte rotundos,
ac circinatos obijciunt,acveluti Lunula? qua?damvn-
diquelumineperfufa?,orbiculares apparent: Fixa?ve-
ro Stella? peripheria circulari nequaquam terminate co-
Jpiciuntur, fed velutifulgores quidam radios circumcir
ca vibrantes j atque admodum fcintillantes : confimili
tandem figura predita* apparent cum Perfpicillo,ac
dum naturali intuitu fpe&antur,fedadeo maiores, vt
Stellula quinta»,aut kxtx magnitudinis Canem,ma-
ximam nempe fixarum omnium sequere videatur .

Verum

RECENS HA.BITAE."

Vemai infraStellas magnitudinis fexta? 5 adeo nunierofum
gregem aliarum^naturalem intuitum fugientium.per Per-
ipiciilum intueberis, vt vix credibile fit^plures enim quani
fex alia? magnitudinum difFerentix videas licet. qu.aru ma
iores, cjuas .magnitudinis feptim&^ feu prima* inuifibillura
appeilarepolfumus^ Perfpiciili beneficio maiores v & cla-
riores apparent, quam magnitudinisfecund^ Sydera acie
mturalx vifa.Vt autem de iriopinabili fere illarum frcqueti
tia vnam^alteramve atteftationem videas Afterifmos duos
fubfcribere placuit^ vt ab eorum exemplo de ca?terisiudi«
cium feras. InprimointegramOrionis Conftellationem
pingere decreueram y veriim ab ingenti Stellarum copia ,
temporis vero inopia obrutus , aggreflionem hanc in alia
occafionem diftuii sadftirit enim,&circav£teres'intra v-
nius, aut alterius gradus limites diifeminantur plures quin
gmtis : quapropter tribus qusein Cingulo 3 & fenis qnx
iriEnfeiampridemadnotat^fuerunt^alias adiaccntes o-
duaginta recens vifas appofuimusjearumq; iriterftitia quo
exa&ius licuit feruauimus ; notas^ feu veteres 5 diftin£Honis
gratia 3 maiorespinximus>ac duplici iinea contornauimus^
alias inconipicuas^minores^ac vnis lineis notauimus $ ma-
gnitudinum quoque difcrimina quo magis licuit feruaui-
mus . In altcro exemplofex StellasTauri, PLEIADAS di-
«ftas depinximus ( dico autem fex 3 quandoquidem feptima
ferc nunquam apparet) intra anguftiffimos in coelo can-
cellos obdufas, quibusaliaepluresquam quadragintain-
uifibiles adiacent; quarum«nulla abaliqua ex pradi&is
fcxvix vltra femigradumelongatur; harum nostantum
trigintafex adnotauimus ; earumque interftitia > magnitu-
dfnes ; "necnon veterum nouarumque difcrimina veluti in
Ononc feruauimus.

CingulL&Eniis ORIONIS Afterifmus.

PLEIA.

^r

*

*

***

*

%

^

4J ^ *

5k *

* ■#

^

*

*

*

^

*

^

#

*

^ ~y

^

*

^c

^ *

if *

*

%±

*

PLEIADVM CONSTELLATIO.

*

% 3*5

# # ***** ^ *

*

*

v^uod tertioloco a nobis fuit obferuatum,eftip(iuf-
met LACIEf Circuli effentia, feu materies, quam Per-
fpicilli beneficfo adeo ad febfum Iicet intueri , vt & alter-
cationes omnes,qua? per tot fecula Philofophos excrucia
runc aboeulata certkudine dirimanturmosque a vtrbofis
difputationibusliberemur.Eft enim G A L A X Y A nihil
aliud , quam innumerarum Stellarurn coaceruatim conft-
tarum congeties; in quamcunq; enim regfonem iliius Per-
fpiciliumdirigas,ftatim Stellarum ingens frequentia kfc
in confpeclum profert,quarum complures fatis magniF,sc
valde confpicua? videntur;fed exiguarum multkudo pror-
fus inexplorabilis eiT.

At cum non tanrum in GALAXYA Ia&eus ille candor,
velutiaibicantis nubis fpedetiir,fed compluresconfimilis
coloris areote fparfim per aethera fubfu!geant,fi in iijarum
quamlibet Specillum conuertas Steilar um conftipatarum

C£tUiB

OBSERVAT. SIDEREAE

eoetumoffendes. Amplius(quod magis mirabilis) Stelte
ab Aftronomis fingulisin hancvfquedie NEBVLOSAE
appellata?jSteIluIarum,mirum immodum confitarum gre
gesfunt; exquarumradiorumcommixtione, dumvna-
queque ob exilitatem/eu maximam a nobis remotionemj
oculorum aciem fugit, candorjlle confurgit, qui denfior
pars coeli , Stellarum } aut Solis radios retorquere valens ,
hucufquecredituseft. Nosexillis nonnullas obferuaui-
mus j &duarum Afterifmos fubne&ere voluimus.

In primo habes NEBVLOS AM Capitis Orionis appel-
latanun qua Stellas vigintivnas numerauimus.

Secundus NEBVLOSAM PRAESEPE mwcupatam
continet 3 qua? non vna tantu Stella eft,fed congeries Stel-
lularum piurium quam quadraginta : nos pra?ter Afelios
trigintafex notauimus in hunc , qui fequitur crdinem di-
ipofitas.

NEBVLOSA PRAESEPE.

NEBVLOSA ORIONIS.

** *

&

*■

♦

* *

m

* &

*

*

cfc

&

^

*;

** *

*

**

k

^k ^v^

RECENS MABITAE. 17

DeLuna,de inerrantibus Stellis, ac de Galaxya,,
quae hacteous obferuata funt breuiter enarrauimus.
Supereft vt , quod maximum in praefenti negotio exi-
ftimandumvidetur, quatuor PLANETAS aprimo
mundi exordio ad noftra vfque tempora nunquara
confpe&os, occafionem reperiendi, atque obferuan-
di,necnon ipforum loca, atque per duos proxime
menfes obferuationes circa eorundem ktiones, ac
mutationes habitas, aperiamus,ac prcmulgemus: a-
ftronomosomnes conuocantes,vt ad illornm perio*
dos inquirendas,atq;definiendas fe conferant,quod
nobis in hanc vfque diem ob temporis anguftiarnaf-
fequi rainime licuit . Ilios tamen iterum monitos fa-
cimus, nead talem infpe&ionem mcaflum accedant ,
Perfpiciilo exactiifimo opus efte,& quale inprincipio
fermonis huius , defcripfimus.

Die itaque feptima lanuarij inftantis anni millefi.
mi fexcentefimi decimi,hora fequentis no<ftis prima,
cum cgkftia fydera per Perfpicillum fpe&arem, lup-
piterie fe obuiam fecit, cumque admodura excel-
lens mihi paraflem inftrumentum, fquod antea ob
alterius Organi debilitatem minime contigerat) tres
illi adftare ftellulas, exigiws quidem, veruntamen cla-
riffimasjcognoui; qua? licet e numero inerrantiuma
me crederentur, non nuilam ramen intulerunt ad-
mirationem, eo quod fecundum exa&am Iineam re-
dam, atque Eclyptica? pararellam diipofita? videban-
tur : ac ceteris magnitudine paribus fplendidiores :
eratque iiiarum inter fe & adiouem taiisconftitutio.

S". f * O * Occ.

ex narte.

OBSERVATIONES SIDEREAE
ex partefcilicet Orientali duar aderant Stellas , vna ve^
roOccafum verfus . Orientalior atque Occidentalis, re-
liqua paulo maiores apparabant , de diftantia inter
ipfas & louem minime follicicus f ui ; Rxx enim vti di-
ximus primo credita? fuerunt,cumautemdie o&aua,
nefcioquoFatoducl:us,ad infpe&ionem eandem re-
uerfus elfem , longe aliam coftitutionem reperi > erant
enimtres StelluUe occidentalesomnes aIoue,atque
inter fe quam fuperiori no&e viciniores, paribufque
interftitijs mutuo diffeparata? , veluti appofita prafe-
fert delineatio . Hic licet ad mutuam Stellarum ap-
propinquationem minime cogitationem appuliffem»

Orf. . Q # # * Occ

exitare tamen csepit , quonam pac1:o Juppiter ab om>
nibus prajdi&is fixis poffet orientalior reperiri, cum
a binis es illis pridie occidentatis fuiffet: ac proinde
veritus. fumneforte, fecus a computo aftronomico,di-
recl:us foret , ac propterea motu proprio StelJas rilas
anteuertiftetiquapropter maximo cum defiderio fe-
quentem expe&aui noclem ; verum i fpe fruftratusfui,
nubibus enim vndiquaque obductum fuit c?lum .

At die decima apparuerunt Stella? in eiufmodi ad
louem poiitut dua; enimtantum , & orientalesambai

Ort. * * Q Occ-

aderant, tertia,vt opinatus; fui, fub Ioue latitante..
Erant pariter veluti anteain eadem rec1;acumIoue,ac
iuxta Zodiaci longitudinem adamuifim locata? . Ha?c
€umvidifTwm a cumque mutauonesconfimilesinloue

nulk

RECENS HABITAE. iS

nulla ratione reponi poffeintelligerem ^atqueinfuper
fpe&atas Stellas femper eafdem fuiffe cognofcerem ,
( nulke enim aUa?-> autpr^cedentes^ aut confequen-
tesintra magnum interuallumiuxtalongitudinemZo-
diaci aderant^ iam ambiguitatem in admirationem
permutans > apparentem commutationem non inloue^
fed inStellis adnotatis repofita effe comperijac pro-
inde oculate , & fcrupulose magisdeincepsobferuan-
4um fore fum ratus.

JDie itaqs vndecima eiufcemodi conftitutionem vidh

^>n. ■# * O ° cc -

Stellas fcilicet tantum duas orientales; quarum media
triplo diftabat a loue > quam ab orientaliori : eratque
orkntalior duplo fere maior reliqua > cum tamen
ancecedenti nodie a^quaks ferme apparuiffent.Statu-
tumideo^ omnique proculdubioa medecretumfui^
tres in coelis adeffe Mellas vagantes eirca louem 3 in-
ftar Veneris, atque Mercurij circa Solem : quod tan-
demluce meridiana clarius in aiijs poftmoduH com-
pluribus infpedionibus obferuatueft,- acnon tantum
tres/verumquatuor effe vaga Syderarircaiouem fuas
circumuolutiones obeuntia; quorum permutationes
txa&ius ccnfequenter obferuatas fubfequensnarratio
miniftrabiti intcrftjtia quoque interipfa perPerfpidl-
Ium 3 fuperius cxplicata ratione v dimetitus fum : ho«
rasinfuper obferuationumY praefertim cum plures in
eadem no&e habita? fuerunt appofui> adeoenim ce-
lereshorum Planetarum extant reuolutiones^ vtho-
rarias quoque difrerentias plerunque lic.eat accipere.
Die igitur duodecima , hora fequentis no&ispri-
ma hac ratione difpofitaSyderavidi. Eratorientalior

E 2 Stella

OBSERVAT. SIDEREAE

° ri ' * *Q * Occ.

Stella occidentaliori maior>amba* tamen valde con-
fpicua^ac fplendidae : vtraqua? : diftabat a ioue fcrupu-
lis primisduobuss tertia quoque Stellulaapparerec^
pithora tertia prius minime confpe&a ", qux exparte
orientali louem fere tangebat , eratqueadmodum e-
xigua. Omnes fuerunt in eadem redte, & fecundum
Edyptica? longitudincm coordinata?.

Die decirnatertia primumame quatuor confpedte
fueruntStelluIa? in hac ad louem conftitutione .Erant
tres occidentales^ & vna orientalis; lineam proxime

Ori. ^ Q**w Occ;

re&am confHtuebant jtnedia enim occidetalium pau-
lulum a reda Septentrionem verfus defle&ebat . Abe-
rat orientalior i loue minuta duo : reliquarum > &
Iouis intercapedines erant (ingulie vnius tantum mi*
nuti. Stell^ omneseandem pra? fef erebant magnitii-
dinem jaclicet exiguam > lucidiflima: tamen erant 3 ac
fixis eiufdem magnitudinis longefplendidiores.

Die decimaquartanubilofa fuittempeftas.

Diedecimaquinta, hora no&is tertia in proxime
depi$a fuerunt habitudinequatuor Stella* ad loueoii

OrL Q * * * ^ . Occ.

occidentalesomnes: ac in eadem proxim re6ia linea
difpoiua?; quaj-eniai tertia a ioue numerabatur pauu
J ialum

REGENS HABITAE. i 9

lulum m boream attollebatur,- propinquior Ioui erat
omnium minima, reliquse confequenter maioresap-
parebantjinterualla interIouem,& tria confequantia
Sydera erant arqualia omnia 5 ac duorum minutorum:
at occidentalius aberat a libipropinquo minutisqua-
tuor. Erantlucidavalde v & nihil fcintillantia, qualia^
fernper tum ante, tum poft apparuerunt. Verumho-
ra feptima tres folummodo aderant Stelte, in huiuf-

° ri - O * * * ° cc -

cemodi cum loue afpedu / Erant nempe in eadem re-
<5ta ad vnguem , vicinior Ioui > erat adraodum exigua,
& ab illofemota per minutaprimatriajab hacfecunda
diftabat min: vno ; tertia ver.o a fecunda min.-pr:^.
fccrjo. Poft vero aliam horam dua? Stellula» medi*
adhuc viciniores erant; aberant enim min: fc: vix 30.
tan-tum.

Die decimafexta hora prima no&is tres vidimus
Stellas iuxta hunc ordinem difpofitas. Du^louem •

Ori. *0* *'.' °cc.

intercipiebant ab eo per min: o. fec. 40. hincinde remo
ta?,tertia vero occidentalis a louediftabatmin: 8.I0-
ui proxima? non maiores, fed lucidiores apparebant
remotiori.

Dk decimafeptimahora ab occafu ©. min: 30. huiuf-
modi fuit configuratio . Stella vna tantum orientaiis a

° fi ' ' * O * Occ.

loue

OBSERVAT. SIDEREAE
Iouediftabat min: 3. occidentalis pariter vna a Ioue
diftans min: 1 1 . Orientaiis duplo maior apparebatoc-
cidentali ; nec plures aderant quam ifta? duae. Verum
pofthoras quatuor , hora nempe proxime quinta,ter-
tia ex parte orientali emergere c^pit, qua? antea, vt
opinor cum priori iunclra erat; fuitque talis pofitio .

OrL ** O * Occ.

MediaStellaorientali quam proximamimtantum iec
2o.eIongabaturabilia & i linea re&a per extremas,
&Iouem producla paululum verfus «auftru declinabat.
Die decima oclaua hora o. min: 20. ab occafu, talis
fuit afpe&us. Erat Stella orientaiis maior occidenta-

Ori. . # * Occ.

li, & a Ioue diftans min: pr:$. Occidentalis vero a
Ioueaberat min: 10.

Die decimanona hora nodis fecunda talis fuit Stel-
larum coordinatia: erant nempe fecundum recTam li»

Ori. * O * * ° cc '

neamad vnguem trescum IoueStella?: Orientalisvna
aloue diftans min: pr:6« InterIouem } &primam le-
quentem occidentalem j mediabat mimj. interftitiu:
h«ec autem ab occidentaliori oberat min: 4. Anceps
eram tunc nunquid inter orietaiem Stellam , & louem
Stellulamediaret, verum loui quamproxima 3 adeovt
ilium fere tangereti At hora quinta hanc manifefte vi-

di

RECENS HABITAE. ao

di medium iam inter louem , & orientalem Stellam
iocum exquifite occupantem^itavt talis fuerit confi-

Ori. # * Q * * Occ.

guratio. Stella infuper nouiflime confpe&a admodum
exigua fuit ; veruntamen hora fexta reliquis magnitu-
dine fere fuit «equalis.

Die vigefima hora i . Eri&t: 1 5. conftitutio confimilis
vifaeft. Aderant tres Stellularadeo exigua?, vt vk

Ori. * Q * * Qcc

percipi poflent > a loue, & inter fe non magis difia-
bant minuto vno .• incertus eram nunquid exocciden-
te dua?,, an tres adeflent Stellula?. Circa horam fex-
tam hoc pa&o erant difpofit«e . Orientalisenim aloue

Orf. r * O** Occ.

duplo magis aberat quam antea, nempe min; 2.media.
occidentalis a Ioue diftabat rnin: o. fec: ^o.ab oeciden-
taliori vero min: o. fec: 20. Tandem hora feptima tres
cxoccidente vi& fuerunt Stellulai.Iouiproximaabc.

©ri. r* Q*** Oec.

rat ab eomin: o. fect 20. inter hanc & occidentaliorem!
interuallu erat minutorum fecundorum 40. inter has
veroaliafp&aabaxur paiuulumadmeridiem defte&esi

ab

OBSERVAT. SIDEREAE

ab occidenraliorinon pluribusdecemfecundisremotiL

Die vigefimaprima hora o. m: 30, aderant ex oriente

Stellutetres, «qualiter inter fe , & aloue dixtantes ;

Ori. ***Q n Qcc

interftitia vero ,fecundum exiftimationem 50. fecun-
dorum minutorum fuere , aderat quoque Stella ex oc*
cidentea loue diftans min:pr:4. Orientalis Iouipro-
xima erat omnium minima , reliqua? vero aliquato ma-
iores,atque interfe proxime a?quales.

Die vigefimafecundahora 2. confimilis fuit Stella-
rumdifpofitio. A Stella orientali ad louem minuto-

Ori. * O ** * ° cc -

rum primorum $. fuit interualluma Ioue ad occlden-
taliorempr: 7.Du«e vero occidenrales intermediasdix-
tabant ad inuicem min.-o fec^o. propinquior vero Ioui
aberatab illom.p. 1. Ipfa? media? Stellula?, minores
erant extremis.- fuerunt vero fecundum eandcm re-
clam lineam iuxta Zodiaci longitudinemextenfejnifi
quod trium occidentalium media l paululum inauftrii
defle&ebat. Sedhora no&is fexta in hac conftitutio-

Ori. * O * * * ° ce -

nevifa? funt. Orientalis admodum exiguaerat; dif-
tans a loue vt antea min:pr. 5. Tresvcid occidenta-
les, &a Ioue,&ad inuicem a:qualiterdirimebantur,
erantque intercapedines fingute min: 1. fec:2o.proxi-

me

RECENS HABITAE. i*

me: & Stella Ioui vicinior reliquis duabus fequt:nr>
bus minor apparebar ; omnefquein eadem recla exqui-
iite dixpofitse videbantur.

Die vigefima tertia horao. rnin: 40. ab occafu, in huc
ferme modum Stellarum conftitutio fe habuit : erant

°n- * * O * ° cc -

tres Steltecum Ioue in refta linea fecundum Zodia-
ci longitudinem j veluti femper fuerunt: Orientaks
erantduavvna vero occidentalis . Orientalioraberat
a fequenti mimpr:^. ha?c vero a louemin. 2. fec.^o.
Iuppkeraboccidentali min: 3. fec:2o. erantque omnes
magnitudine fere aequaies . Sed hora quinta, dua? Stel-
■Ja?, qua? prius Ioui erant proximajamplius non cerne-
bantur, fub loue vt arbitror latitantes fuitque talis
-afpeclius .

Die vigefimaquarta tresStellarorrentalesomnes vl
ik funt, ac fere in eadem cumloue re&a iinea; me-

° ri - * ** O °cc

diaenimmodicein aijftrum defle&ebat, louipropin-
juior diftabat ab eo min: 2 . fequens ab hac min: o.
iec: 30. ab hac vero aberat orientalior min: 9 erantq-
omnes admodum fplendida?. Hora vero fexta, du*

° ri - * O Occ,

3F ioluffl-

OBSERVATIONES SIDEREAE
folummodo fefe offerebant Stelte in hocpofitu: nem-
pecumlouein eadem re&a Iinea ad vnguem, a quo
elongabatur propinquiormin:p:3.altera veroab hac
min:p:l.in vnamjnifaUorjCoierantduEmedia? prius
obferuata? Stellute.

Die vigefimaquinta hora i.min.-^o. ita fe habebat

Ori. * * O °cc

conftitutio,aderant enimduai tantumStelte ex orien-
tali plaga, ea?que latis magnar. Orientalior a media*
diftabat min: 5. media veroaIouemin:6.

Die vigefimafexta hora o. min: 40. Stellarum co-
ordinatio eiufmodi fuit. Spe&abantur enim Stellas

Ori. * % Q * Occ

tresj quarum dua?orkntaleSjtertia occidentalisalo»
ue: ha?c ab eo min:5. aberat, media verd orientalis
ab eodem diftabat min: 5. feaao. Qrientalior verd a.
media mm: 6. in eadem re&a. conftituta? , & eiufHem
magnitudirtis erant . Hora deinde quinta confatutio
fere eadem fuit, in hoc tantum difcrepans, quod

% j#- *Q #• Oca

prope Iouem quarta Stellula; ex ortente , emergebae
cseteris minor a. ioue tunc remota min: 30. fed pau-
lulum a re«fta lineaverfus, Boream attollehatur* vt ap-
gofita figura deraonftrau
Bie vi^efima feptima hora u ab occaiiu vnica tan-

vasBk

RECEN5 HABITAE. as

tum Stellula «mJpiciebatur» eaque orientaljs fecun-

Otu • O Occ.

dum hanc conftitutionem .* eratque admodum exigua,
& a loue iemota min: 7.

Die vigefimaodaua^ & vigefimanona ob nubiuni
interpofitionem nihil obferuare Ikuit.

Die trigefima horaprimano&is, tali pa«5to confti-
tuta fpe&abamur /ydera:vnumaderatorientale,a{oue

°r>- * O ** ° cc *

diftans min: 2. &c: 30. duo verd ex occidente , quo-
rum Ioui propinquius aberatab eo mim 3.reliquum
ab hoc min: 1. extremorum & iouis pofitus in eadem '
re6a linea tuit, at media Stella paululum in Boream
attollebatur : Ocridentalior firit reliquis minor.

Die vltima hora fecunda vife funt orientales Stellx
dux, vna vero occidua. Grientalium media a loue

Ori. ** Q * Occ

aberatmin: 2. ieciao. Orientalior verd ab ipfa media
min:o.fec:3o. Occidentalis diftabat a Iouemin: 10.
erantin eadem re^fta lineaproxime , orientalis tantum
loui vicinior modicumquiddam in Septentrionem e-
leuabatur. Hora veio quarta dua? oricntales vicinio-

°"- ** O * Occ.

F 2 res

OBSEftVAT. SIDEREAE
m ad inuicem adhuceranti aberant enim folumma-
do minr.fec. 2.0. apparuitin hifce obferuationibus oc-
cidentalis Stella fatis exigua.

DieFebruari; prima hora no&is fecunda confimilis
fuit conititutjo. Diftabar orientalior Stella a Ioue

G «» * *0 * Occ.

min: 6. occidentalis vero S.ex parte orientali Stella;
quaedam admodum exigua a Iouediftabat minutisfe-
cundisao. reclam ad vnguem deiignabant lineam.

Die fecunda iuxta hunc ordinem vifa? funt S.tcli*-.,
Vna tantum orientalisa loue diftabatmin:,6. Xuppl.

Ori. * Q % % Occ

ter ab ocddentali viciniori aberat mim^. inter hane
& occidentaliorem min.- 8. fuit intercapedoj erantin
eadem recla ad vnguem, & eiufdem fere magnitudi-
nis. Sed hora feptima 3 quatuor aderanr Stelke, inter

Ori, * * O *■ *■ ° cc **

quas Iuppircr mediam occupabat fedenv . Harum Stel-
larum orientalior diftabata fequenti min: 4. ha?caIo*
ue min: i.fec:4_o. iuppiterab occidentali fibivicinio-
ri aberat min: 6. ha?c vero ab occidentaliori min. 3..
eraritque parirer omnes in eadem re&alinea, fecundu;
Zodiaci longitudinem extenia.-

Die tertia hora feptima in hacferie difpofit^ fuerunt
Stelte.Orientalis i Ioue diftabat min: t.fec: ^o.Occt,

dcn£ali&

RECEN5 HABITAE. 25

dentafis proxima min. 2. ab hac. vero elongabatur oc-

Ori. # O M * Occ;.

cidentalioralteramin: 10. erant pra?cise in eadem re>
&a , & magnitudinis a?qualis.

Die quartahorafecuada circalouem quatuor fta-
bantStella;, orientales dua?, ac dua? occidentales iw

€bi- * > * * Occ.

eadem ad vnguein re<5ia linea difpofita? , vt in proxi-
ma figura . Orientalior diftabat a fequenti min. 3 . hec
vero a loue aberat min. o. fec. 40. Iuppiteraproxima
occidentali min.4. ha?c ab occidentaliori min. 6. ma-
gnitudineerant fere equales, proximior Ioui reliquis
paulominor apparebat. Hora autem feptima orien-
tales, Stelte diftabant tantum min. o. fec. 30. luppiter

OrL #* Q * . * 0cc

ab orientali vidniori aberat min. 2. ab occidentali ve-
ro fequente min^haic vero ab occidentaliori diita-
batmin.3, erantque aequales omnes,&ineademrecla
fecundum Eclypticam extenfa ..

Die quinta Ccelum fuit nubilofum.

Diefexta du£ folummodo apparuerunt Stella? me-

Qtl * Q m Occ,

dium

OBSEKVAT. SIDEREAfi
diumlouem intetcipientcs, vt in figura appofita fpe-
aatijr t oricntalis a Ioue diftabat min. 2. oceidentaJis
veromin. 3. erant incademreda eum loue^&magni-
tudinepares.

Die feptima du# adftabantStella?, a Ioueorienta-

***• **0 Occ

les amb# v in hunc difpofit^ modum. Intercapedines
interipfas 3 & louem erant sequales vnius nempe mh-
nuti primi ;ac per ipfas D & centrum louis ce<2a linca
incedebat.
Dieo&aua hora prima aderant tres Stellaeorienta*

Ori. *# m Q Oca

les omnes vt in defcriptione; loui proxima exigua
fatis diftabat ab eo min. 1 . fec. 20. media vero ab hac
min. 4. eratque fatis magna j orientalior admodum exl
gua ab hac diftabat min. o. fec. 20. anceps eram nun-
quid loui proxima vna tantum*an duarforentSteJIu-
lx: videbatur enim interdum huic aliam adeffeverfus
ortum mirum itnmodtirai exigua 3 & ab illa feiunda
per miu. o.fec. 10. tantum : fuerunt omnes in eadem
recfta linea feeundum Zodiaci dudum extenfa?. Bo-
ra vcro tertia Stella ioui proximaillum fere tangcbat*
diftabat enim ab eo min: o. Cqc. 1 o. tantum reliqua? ve-
ro a J oue remotiores fa6te fuerunt : aberant enim rne-
dia a loue min. 6. Tandcm hora quarta^ qua? prius
loui proxima erat^ eumeo iunvia non ceroebatur ani-
plius.

Die nona hora o. mim 3 o, adftabant loui Stelke du*e

orien-

RECENS HABITAE. 24

orientales, &vna occidentalis intalidifpofuione.O.:

Otl * jji O * ® CC «

rientalior, quaf fatis exigua erat a fequenti diftabat
min:4. mediamaior aioue aberat min: 7. luppiterab
occidentali, quarparuaerac diftabatmin.4.

Diedecimahoraprima min:30.SteJiula? binasadmo
dum exigua? orientales amba? in tali eUfpofitione vifie

Ori. * *0 ° cc:

f

fiint: remotior diftabat i Ioue rafn: 10. vicinior vero
min: o. fee. 20. erantque in eadem re<5ta . Hora autem
quarra , Stella loui proxima amplius non apparebat,
aitera quoque adeo imminutavidebatur, vt vixcerni
pofIet,licet aer pra?clarus eflet, & a loue remotior,
quam antea erat, diftabat^uquidem rain: 1 2.

Die vndecima horaprima aderant ab OrienteStel-
la? dua>, & vna ah occafu . Diftabat occidentaUs a

o& * a* O * ° cc -

louemin. 4. Orientalis vicinior aberat pariter a loue
min. 4. Oriencalior vero ab; hac diftabac min. 8. erant
&cis perfpicua?,, & in eadem redta . Sed hora cercia

Orh

*■' * * O * ° cc "

Stejlat (parta loul proxinraah aricntc vifa eft, reliquis

minoi:

OBSERVAf. SjDERKAE
minor 5 a loue dillita per min. o. fec.$o. &are$a II»
nea per reliquasStellas protradamodicuminAquila-
nem dcfk&ens, fplendidifsima? ei:antomnes 3 ac valde
corifpicua?. Hora veroquinta cumdimidiaiam Stella
oriemalis Ioui proxima^abiiioremotior fa&a mediu
inter ipfum > & Steliam orientaliorem fibi propinquam
obtinebat locum 3 erantque omnes in eadem reda.li-
nea ad vnguem y &eiufdcm magnitudinis^ vt inappO-
fita defcriptione videre licet •

Ori. # * * Q * ® m °

Die duodecima hora o. min. 40. Stella? bina? ab ortm
fcina? pariter aboceafu adftabant. Orientaiis remotior

Qri. * *Q m * Occ

aloue diftabatmin.io. longinquior vero Occidenta»
lisaberat min.8. erantque amb^ fatis confpicu^ re-
liqua? du^ioui erant viciniflima^ & admodum exi-
gua? ,pra?fertim Oricntalis, quae a louc diftabat min,
o.fec. 40 Occidentalisvero min 1. Horavero quarta
Stellulaqua: loui erat proxima exorienteampiiusnoti
apparebat*

Die decimatertia hora &. min. 30. du^ Stelte appa^-
rebant ab ort yJua? infuper ab occalu.Onentalisac loui

Ori. * * O ' * * OCC *

vicinior fatis perfpicua diftabat ab eo min. 2. ab hac
©rientalior minus apparens aberat nim. 4. Ex ccri-

dentali-

RECENS HABITAE. 15

dentalibus remotior a Ioue confpicua valdeab codi-
rimebatur min. 4. inter hanc & Iouem intercidebat
Stellula exigua,ac oecidentaliori Stella? vicinior,cum
ab ea non magis abeflet min.o.fec. 30. erant omnes
in eadem recla fecundum Eclyptica? longitudinem ad
vnguem.

Die decimaquinta ( nam decimaquarta coelum nu«
bibus fuit obdu&umjhora prima talis fuitaftrorum
pofitus. tres nempe erant orientales Stell» 3 nuilave-

Ori. * **0 ° cc -

10 cernebatur occidentalis : Orientalis Ioui proxima
diftabat ab eo min. o.fec. 50. fequens ab hac aberat
min.o. fec. 20. ab hac verd orientalior inin. 2. erat-
que reliquis maior .- viciniores enim Ioui erant ad-
modum exiguar. Sed hora proxime quinta.,exStel.

° ri '- * *0 Occ.

lls loui proximis vna tantum cernebatur a loue df-
ftans min. o. fcc. 30. Orientalioris verd elongatio a
loue adau&a erat , fuit enim tunc mjn.4. At hora
fexta prceter duas , vt modo diclum eft ab oriente

Ori.

O * ] °cc

conflitutas, vna verfus occafum cernebatur Stellula
admodum exigua, a loue remotamin.2..

Die decimafexta hora fexta in tali conflitutione
fteterunt. Stella nempe orientalis a Ioue min: 7. a.

G berat

OBSERVAT. SIDERjgAE
berat; luppiter a fequenti occidua min. 5. h#c ve-
ro a reliquaoccidentaliori min. 3. erant omnes eiuf-

Ori. * Q % y.

Occ*

dem proxime magnitudinis, fatis; confpicua?, & in
eadem re&a linea exquifite fecundum Zodiaci du-

flura.

Die decimafeptima H.i. dua? aderant Stella?, orien-
talis vna a Ioue diftans min.3, occidentalisaltera diftas.

Ori..

*■ O * ° cc - v

min. 1 o. ha?c erat aliquanto minor orientali . Sed hora
6. orientalis proximior erat loui diftabatnempemi e..
fec.5o.occidentalis verd remotior fuit,fcilicet min. 12.
Fuerunt in vtraque obferuatione in eadem re<5ia,& am-
ba?fatis exigua?,praefertitn orientalis in feeundaobferua
tione.

Die 18. Ho. i.tres aderant SteJte, quarum dua? occi-
dentales , orientalis verd vna: diftabat orientalis a ioue

OrL # Q * $.- Occ-

min.3. Occidentalisproxima m.2.occidentaIiorreIiquai
aberat a media m.8. Omnesfuerunrin eademre&a ad
vnguem,& eijufdem fere magnitudmis. AtHora i.Stel-
la? viciniores paribus aloue aberantinterftitijs:occidua
enrra ab; quoque m.3. Sed Hora 6.quarta Stel-

lula vifa efc inter orientaliorem & louem in tali configu
radone .. Orientaiior diftabat ifequenti m. ^.fequens a.

lcue

RICENS HABITAE. %f

Ioue m.i.fec.5o.Iuppicer ab occidentaliiequentim. 3.

Ori. ■*■ *Q # ^c Occ.

ha?c vero ab occidentaliori m.y.erat fere a?quales,orien
talis tantum Ioui proxima reliquis erat paulo minor.
crantque in eadem reda Eclyptica? paraliela.

Die 1 9. Ho.o. m.4o.SteIIa? dua? fojnmmcdo occiduj;
£ loueconipecl;a?fueruntfatismagna? 3 &in eademre-

*>"• O * * Occ.

&a cum Ioue ad vnguem, ac fecundum Eclyptica? dudxi
difpofita?. Propinquioralouediftabatm. 7. ha?c vero
aboccidentaliori m.6.

Die 20.NubilofumfuitcoeIum.

Die 2 1, Ho. 1. m.5 o. Stellute tres fatis exigua? cerne-
banturinhacconftitutione . Orientalis aberat aioue

Ori. ■ * Q « f * 0cc

m.2. Iuppiter ab qccidentali fequente.m.^.ha^c vero ab
occidentaliori m.7. erant ad vngue in eadem re&a Ecly-
pticaeparalkla.

Die 2_ j : Ho. 1 .m. 3 o.fnam fuperioribus tribus no&i-
buscoe.uiuitnubibus obduclum) tresapparuerut Stei

Ori. * , O * Occ.

te.Oriemales dua?, quarum diilantia? Jnrerfe , & a Ioue

G 2 axpales

V : OBSERVAT. SIDEREAE
a?quales fuerunt,ac min.^.Occidentalis vna aberat -1 Ich
uemin. 2. Erantineademre&aad vnguenijfecundum
Eclyptica? du&um .

Die26.H0rao.ii1.3o. binxtantumaderantStefe.
Orientalis vna diftans a loue m. 1 q. Occidentaiis altera

Oii. * Q ^jc Occ*

diftans m.6. Orientalis erat allquanto rainor occidenta
li. Sed Hora 5 . tres vifas funt Stell^prseter enim duas il

Ori# 9 Q* $ Occ

adnotatas teitia ex occidente prope louern admodum
exiguacernebatur 3 qua?priusfub loueiatitabat> difta-
batqueabeom.i. Orientalisvero remotior, quam ao-
teavidebatur,diftansnempealoue m.n.Hacno&epri
mum Iouis & adiacentium Planetarum progreflum fe-
Gimdum Zodiaci iongt tudinem fa&a relatione ad fixarrt
quandam obferuare piacuit; fpe&abatur enim fixa Stel
korientemverfusdiftansaPiaiietaorkntalim. 11. &
paululum in Auftrum defle&ebat^ in hunc qui fequitiur
modum.

Die27.H0.20m4* Apparebant Stella? intali confi-
guratioae. Orientalior diftabat a loue min. 10. fequens
iouiprosimamin.o.fec3o*Occidentalisfequensaberat

ittin,2«

RECENS HABITAE. 27 ;

tnin.a.fec. ^o.ab hacoccidentaliordiftabatmin. x.Vici-

Ori. & .- *Q * * Occ

% fixa

nioresloui exigua? apparebant, prafertim Oricntalis^
extremaeverd erantadmodum eonfpicuarinprimisve-
10 occidua, re&amquelineam fecundum Eclyptka? du-
£um defignabant ad vnguetn. Horum PJanetarum pro
greffus verfus ortum ex collatione ad prasdi&amfixara
manifeftecernebatur, ipfienim Iuppitercumadftantib.
Planetis vicinior erat , vt in appofita iigura videre licet.
Sed Ho. 5. Stellaorientalis ioui proxima aberatabeo
min. 1.

Die 28. Ho. 1 . dua? tantum Stel/a? videbantur; orien-
talis diftans a Ioue min.9. Occidentalis vero m 2.Eranc

©"• * O * °ce:

*fix3

fatis confpicua?, & in eadem re&a: ad quam lineam fixa
perpendiculariterincidebat inPlanetam orientale, ve-
lutiinfigura. Sedhora 5, tertia Stellula exorientedi*

iians a Ioue m. 2 .confpeda e H in eiufmodi coftitutione.
Die i.Martij Ho. o. m. 40. quatuor Steli* orientales

omnes

OBSERVAT. SIDEREAE
omnes confpeda? funt,quarum loiri proxima aberat ab
eo m.2. iequensab hacm.i. tertia m<o. fec.20. eratque

Ori. * * * * /"") Occ.

>fc fixa

reliquis clariorsab ifta vero diftabat orlentalior m.4. &
reliquis erat minor.Re&am proxime defignabant linea,
nifi quod tertia a ioue paululum attolIebatpr.Fixa eum
Ioue , & orientaliori trigonum «quilatcrum eonftitue-
batutinfigura.

Die 2. Ho.o. rn.40.tres adftabant Planetavoricntales
duo,vnus vero occiduusin taliconfiguratione. Aberat:

Ori. ** Q * Occ.

^(cfixa

orientalior a Ioue m.7 ab hoc diftabat feques m.o.f.30.
Occidentalisveio elongabaturaloue m.2. erant extte-
mi Iucidiores,ac maiores reliquo ', qui admodu exiguus
apparebat.Orientalior a recta iiuea per reliquos & loue
du&a paululum in Boream videbatur elatus . Fixa iam
adnotata ab occidentaii Planeta m.8.diftabat,fecuduni
pcrpendicularem abipfo lianeta duclsm fuperlineam
reclam per PlanetasomnesextenfamjveiutiappQfitafi-
gura demonftrat.

Hafce louis, & adiaeentium Planctarum ad Fixa col-

latio- /

RECENS HABITAE, ^ 2*

fationes apponereplacuit 3 vt ex illis eorunde Plaoetarumi
progrefetum fecundu longitudinem>tum etiamfecudfi
latitudinem,cum motibus,qui ex tabulisauriuntur ad vn-
guem congruere ■ quilibet intelligerc poffit .

? H^funtobferuationesquatuor Mediceorum Planeta-
rum recens.ac primo a me repertorum , ex quibus quauis
iliorum periodos numeris colligere nondu detur; licet fal-
temqu^dam animaduerfione dignapronunciare, Acpri-
mo cumlouem confimilibusinterftitijsmodo confequan^
tur.modo pr^eant 3 ab eoq^ tum verfus ortum.tum in occa
fum anguftiffirnistanttidiuar^

demq; retrogradum pariter, atqj dire&um concomitetur,
quin circa illum fuas conficiant conuerfiones.interea d\xm
circamundi centrumomnes vna duo decenalesperiodos
abfoluunt.nemini dubiu efle poteft. Conuertutur infuper
in circulis ingqualibus, cp manifefte coliigitur ex eo 5 quia
inmaioribusaloue digreffionibus nuquabinosPlanetas
iun6tosviderelicuitscunitamenpropeIouemduo3tres 3 &
interdum oes fimul conftipati reperti fint.Deprehenditur
infuper velociores efTe conuerfionesPlanetaru anguftio-
res circa loiiem circulos deicribentiu^propinquiores enirrr
loui Stella? fepiusfpe&antur orientales 5 cumpridieexoc*
cafu apparuerint 5 & e contra : at Planeta maxknu permeas
orbem 3 accuratepr^adnotatas reuerfionesperpendent^
reftitutiones femlmenftruas habere videturJEximiumpne 1
terea prcTclaruioqjhabemus argumentu pro fcrupuloabil
lis demendo, qui in Sifteiiiate Copernicano conuerfione
Pianetarum circa Sole^quo anirnoferentes^adeo pertur
baotur ah vnius Lunx circa terra latione 3 intereadu arabo
annuu orbe eircaSole abfoluunt 5 vt hancvniuerfi coftitu-
tionetanq,inipoflibilem euertendaefFearbitrentunnunc
enim nedum Planeta vnfi circa aliii conucrtibiie liabemus^
diiambo magnu circa Sole perluftrant orbern; verum qua-
mor circa loueinftar Luna? arca Tellure/enfus nobis va*

_ gances>

OBSERVAT. SlDEREAE
gantes offert Stellas,dum oes "fimul cu loue 1 2. annorum
ipacio magnu circa Solepermeant orbe. Pr^tereundu tan
dem non efcqua na rone contingat, vt Medicea Sidera du
anguftiffimas circaloue rotationesabfoluont ^femetipfis
Interdum plus.q, duplo maiora videantur.Caufam in vapo
ribus terrenis minime qrere poffumus: apparent enim au-
<fta/eu minuta^du louis •> & propinquaru fixarii moles nil
immutata? cernuntur. Accedere aut illos* adeoq;a terra e~
longari circafua? coueriionis pcrigeu,autapogeujvt tamx
mutationis cam nancifcantur^oino indpinabilc vf jna ar&a
circularis latio id nulla rone pr^ftare valctjoualis vero mo
tus(qui in hoc cafu rc&us fcre eftet)& inopinabilis 5 & ijs q
apparent nullaroneconfonuscffevr. Quodhacinrefuc--
currit lubens profero^ac re&e philofophantiii iudicio^ce-
fu ra:q; exhibeo.Coftat terreftrifi vaporu obie&u Solc^Lu-
namq; maiores/ed fixas., atq,- Planetas minorcs apparerc:
hincLuminariapropeorizonte maiora^Stell^veromino
rcsjacplcrunqiinconfpicu^imminuunturctmagisfiijde
vapores lumine fuerint perfufi ; idcirco Stclla? iuterdiu 3 ac
intracrepufculaadmodum cxilesapparcntjLuna nonitc^
vt fupra quoqjmonuimus. Conftat infupcr no modaTel
lurem/ed et Lunam fuum habcre vaporofum orbe circtK
fufum 3 tum cx his qua? fupradiximus, tum maxime ex ijs,
qu# fufius in noftro Siftemate dicenturjat icie quoq,- de re
hquisPIanetisfcrrciudiciucongruepoifumus;adeo vtet
circalouemdenfiorem reliquo aethcreponereorbemin-
opinabiie minime videatur 3 circa quem^inftar Luna? circa
clementoruni fpheram^Planeta? MEDiCEA circuraducan
tur > atque huius orbis obie^u dum apogei fuerint mim>
res^dum vero pcrigei^per eiufdem orbisabIationem 3 feu at
tcnuationem maiorcs appareant^ Vkeriuspro-
greditemporis anguftiainhibet,-plura
de hisbreuicandidus Lcdor
expe&ct.
F 1 N I S.